KLYVING: Adam og Calum klyv seg opp siste kneika til Store Styggedalstind, 2387 moh, med Gjertvasstind ruvande i bakgrunnen. Dette var den siste gongen me såg eit anna fjell enn det me var på denne natta.
Lesetid: 8 minutter
Eg har lenge hatt ein draum om å klatre Styggedalstindane og Store Styggedalstind gjennom natta, og oppleve solnedgangen og soloppgangen der oppe.
Sommaren 2020 var det snørekord i Jotunheimen, og då det dukka opp eit høgtrykk i starten av juni fekk eg lurt med meg dei skotske tilflyttarane Calum Macintyre og Adam Gairns på nattevandring på Styggedalsryggen over Store Styggedalstind.
Calum foreslo først å gå ein rundtur inn Skagadalen, opp Slingsbybreen, for så å følgje Styggedalsryggen tilbake til Gjertvasstind.
For å gå denne vegen var me nødt til å gå opp ein eksponert sørvendt flanke før me kom oss opp på ryggen, og det er sannsynlegvis ikkje så lurt ein solfylt junikveld.
Me valgte derfor å gå den normale ruta over Styggedalsbreen, så Gjertvassbreen og opp til Gjervasskar. Planen var dermed ganske grei: Avreise i firetida, middag på toppen av Store Styggedalstind i solnedgangen klokka elleve, frukost på Sentraltind i soloppgangen litt før klokka fire, og nedkjøring frå Gjertvasstind i sjutida.
Slik værmeldinga var såg det ut som det kunne bli fin nedkøyring på sløsj ned nordsida.
NØGD: Planen om å nyte solnedgangen frå toppen rauk då me gjekk forbi denne massive isveggen i brefallet opp mot Gjertvasskar. Foto-grafen ville ikkje flytte seg herifrå før han var nøgd med det han hadde fanga med kameraet sitt.
Når planen er så enkel og grei som dette, så seier det nesten seg sjølv at den ikkje kjem til å bli fulgt.
Klokka fem på ettermiddagen tusla me av gårde frå Turtagrø, moteriktig seint som vanleg. Været var grått – ikkje heilt som forventa – men det såg ut som det kom til å sprekke fint opp utover kvelden.
Spådommen vår om vèret viste seg å stemme. Då me bikka ned på Styggedalsbreen eit par timar seinare, opna himmelen seg og lyste opp turens mål – Sentraltind – i eit nydeleg kveldslys. Eg og Adam, som ikkje er veldig erfarne i den alpine verda, kjente litt på nervøsiteten, medan Calum peika ut alle linjene han hadde tenkt å køyre oppe i styggbratta.
Klokka ni var me endeleg på veg oppover mot Gjertvasskar. Anmarsjen inn hit var akkurat like lang som eg hugsa. Heldigvis er det den mest fotogene innmarsjen eg veit om, så kilometrane kjennest ikkje like lange ut som dei normalt ville gjort. Det var vindstille, sola steikte, og ein kjente at det ikkje var vinter lengre.
MATPRAT: Då sola gjekk ned naut skottane ein betre middag i form av frysetørka chili con carne, medan fotografen naut ein litt dårlegare middag i form av kald grandiosa. Vakkert var det uansett, heilt uavhengig av middagsvalg.
Når fotografen fotograferer hamnar ein fort bak tidsskjemaet, og då kveldssola vart reflektert av blåisen i breen på veg opp mot Gjertvasskar, rauk tidsskjemaet. Dette var rett og slett for fotogent til å gå forbi utan å ta bilete. Me skjønte at solnedgangen påtoppen av Store Styggedalstind ikkje ville vere mogleg å rekke, så me slo oss til ro med ånyte ein betre middag i solnedgangen frå Gjervasskar. «Betre middag» var vel mest beskrivande for skottane, som hadde lurt med seg kvar sin pose Real turmat. Eg hadde steikt ein Grandiosa før avreise. Grandiosa verka som ein sabla smart idé då det lukta nysteikt pizza på kjøkkenet. Litt mindre smart no når det både lukta og smaka kald grandis, og Adam og Calum kosa seg med varm chili con carne.
Solnedgangen var like vakker som eg håpte på. Å sitte i sola på toppen av eit fjell, medan alt anna ligg i skuggen, er ei fin kjensle. Skuggen innhenta oss og til slutt, og det vart kjølig. Eg angra litt på at eg valte å legge igjen det tørre skiftet for å få plass til teleobjektivet, men rekna med at det var verdt det når eg fekk fotografere toppane i Hurrungane i den lyse sommarnatta.
Varmen kom fort tilbake opp den siste kneika frå Gjertvasskar til Styggedalstind, men gleden av å knipse bilete av toppane med det tunge teleobjektivet fekk eg ikkje. I det me bikka over kanten og såg innover Hurrungane kom tåka rullande inn og la seg tjukt rundt oss. Før eg rakk å tenke tanken på å fiske fram teleobjektivet var toppane vekke. Tåka gjorde den allereie kjølige natta veldig kald og isete, og no angra eg verkeleg på at teleobjektivet fekk plass i sekken til fordel for tørr ulltrøye.
HEIM: Tåka la seg som eit lokk over Styggedalstindane, og det vart mørkt og kaldt. Steminga vart trolsk, og Jotunheimen føltes verkeleg som Jotnane sin heim.
Sjølv om det ikkje vert mørkt midt på sommaren, så putta me eit par hodelykter i sekken. Hodelykter tek seg alltid bra ut på bilete, tenkte eg. No når me stod der i tåka var eg sjeleglad for at dei vart med, for det vart mørkt. Mykje mørkare enn eg kunne forestille meg at det vart. Me la frå oss ski og snøbrett påtoppen av Store Styggedalstind, og jobba oss bortetter ryggen. Calum først, med meg og Adam nølande bak. Det er fascinerande kor dårleg balanse ein kan få av å ha det luftig rundt seg. Sjølv om eggen var meir enn ein meter brei, så føltes det som å gå på slakk line. Eg lurer påom den grauttjukke tåka gjorde det litt verre enn til vanleg. Stemninga var trolsk i Jotunheimen. Det gav ei ny kjensle å vere ute på fjellet inne i tåka, midt på natta. Alt fokuset vert retta mot den smale eggen framfor deg. Det føles nesten som å vere på ein annan planet, langt vekke frå alt og alle.
Etter nokre timar med klyving kom me til eit punkt der det var slutt på snøen. Det såg vanskeleg ut å klatre, og med tilnærma null sikt frista det ikkje lengre så veldig å klatre til Sentraltind. I tillegg byrja trøyttheita for alvor å sige på. Me bestemte oss for at dette var så langt me gjekk denne gongen. Soloppgangen var nok like fin sett frå Styggedalstind som frå Sentraltind, i alle fall om tåka framleis var like tjukk.
Tilbake på Styggedalstind hadde me framleis ein del tid før soloppgangen, så me tok ein piknik påtoppen og venta på at tåka skulle lette. No og då kunne me skimte blå himmel over oss, og me hadde verkeleg trua på at det skulle klarne opp. Tåka vart oransjefarga på solsida, og blåfarga på skyggesida, så den kunne ikkje vere så fryktelig tjukk!
MOT VARMEN: Adam klyv seg tilbake mot vesttoppen av Styggedalstindane og håpet av ein varm soloppgang.
Klokka fire var det likevel ingen soloppgang å sjå. Eg sjekka webkamera på Turtagrø på mobilen, og kunne konstantere at det var blå himmel og sol over alt, sett bort fråden store skya som me no var inni. Dette klarer sola å svi vekk tenkte me, og bestemte oss for å holde ut ei stund til. Calum og Adam la seg ned på sekkane og sovna.
Etter å ha knipsa nokre bilete rista eg litt i dei for at dei ikkje skulle bli for kalde. Klokka vart fem, så halv seks. Calum – som kan sovne kvar som helst, når som helst – sovna på ny, og var blitt såpass kald då me vekka han at me bestemte oss for å gi opp soloppgangen som no uansett var for eit par timar sidan. Tåka låg like tjukk, og det verka ikkje lengre som at den kom til å lette.
Tilbake ved skia og snøbretta fekk me sjå kor fuktig tåka faktisk var denne natta. Skia mine var så tildekka av is at eg måtte hogge dei laus med øksa. Når skia hadde blitt så isete, rekna me med at nedkøyringa og kom til å bli ganske ille, og det vart den. Betongsnø har sjeldan vert ein betre beskrivelse. Planen om å klatre opp på Gjertvasstid vart nedstemt med tre av tre stemmer, og me sikta oss ned att den vegen me kom opp.
Å sikte på noko som helst i så dårlig sikt er ikkje lett. Heldigvis hadde me spora våre frå då me kom opp å køyre etter. Toppflanken blei unnagjort i ein lang sving.
Lyden av stålkant mot betongsnø var så høg at dei sannsynlegvis høyrte det ned att til Turtagrø.
EI SUPPE: Det blei årets desidert dårligste nedkøyring når det kjem til sikt og føre. At isveggen dukka opp att på vegen ned var eit gledeleg syn - det betydde jo at me var på rett veg!
Den neste delen ned brefallet blei unnagjort i to svingar, for eg måtte stoppe i midten for å ta bileter av den massive isveggen. Vel nede på breen kom me oss endeleg under tåka, og sola varma godt. Me seig ned på ein lunken stein, og tok oss ein ein pause for å la sola tine opp att tre kalde og slitne kroppar.
Me låg der og såg tilbake på skya me var inni, og konkluderte med at dette var eit fint punktum for årets sesong – med årets desidert verste nedkjøring.
Utmarsjen føltes endå lengre enn anmarsjen, kanskje ikkje så rart etter meir enn 14 timar på tur og 24 timar utan søvn.
Dei fotogene kulissane var ikkje så spennande lengre. Klokka halv ni var me tilbake ved bilen på Turtagrø. Me flata ut i stjerneposisjon i morgonsola, godt nøgd med eigen innsats.
«Vi skal ikkje sove bort sumarnatta, ho er for ljos til det», skreiv Aslaug L. Lygre.
Ho hadde eit poeng, sjølv om eg ikkje trur ho var inne i tjukk tåke då ho dikta dette.
MORGONSTUND: 14 timar på tur og over 24 timar utan søvn tek på sjølv for hardbarka skottar. Kaffien smaka ekstra velfortjent denne morgonen på Turtagrø.
Styggedalstindane
Styggedalstindane er ei fjellrekke i Hurrungane i Jotunheimen, som ligg mellom Gjestvasstind i aust og Sentraltind i Vest. Fjellrekka er ein del av den større Skagastølsryggen. Styggedalstindane har to toppunkt: Austtoppen på 2387 moh, og Vesttoppen på 2383 moh. Austtoppen vert og kalla Store Styggedalstind, og er Noregs fjerde høgaste fjell.
Store Styggedalstind blei klatra for første gong i 1883 av Carl Hall og Mathias Soggemoen. Vesttoppen fekk sin førebestigning to år seinare, då Hall og Soggemoen gjorde den første traversen av Styggedalsryggen.
I dag er Styggedalstindane og Styggedalsryggen eit populært turmål for tinderanglarar, og i større og større grad og for dei som likar å kjøre bratt på ski.
ETTER EI NATT I TÅKA: Trøtte og kalde tryner. Frå toppen: Adam, Vegard og Calum.vegard aasencalum macintyre
UTE takker for turen
I løpet av året legges utemagasinet.no ned. Vemodig, ja, men satsingen vår fortsetter med enda mer fokus på bratt friluftsliv på friflyt.no. De viktigste testene og reportasjene blir med videre til Fri Flyt, så kikk innom framover.
